Nằm trong lộ trình triển khai đề án nâng cao chất lượng đào tạo, ngày 8/7/2015, Trường Đại học Thủ Dầu Một đã mời PGS.TS Lê Quang Minh,– Viện trưởng Viện Quản trị đại học, ĐHQG TP.HCM, đến trao đổi với cán bộ giảng viên của Trường về chuyên đề “Hình thành một chiến lược đảm bảo chất lượng trong giáo dục đại học”. Tham dự buổi báo cáo có PGS.TS Nguyễn Văn Hiệp – Hiệu trưởng Nhà trường, TS. Hoàng Trọng Quyền – Phó Hiệu trưởng, Trưởng các phòng ban, các thành viên trong Tổ thư ký CDIO.

Tại sao phải hình thành chiến lược đảm bảo chất lượng trong giáo dục đại học?

Theo PGS.TS Lê Quang Minh, ở Việt Nam hiện nay, giáo dục đại học chưa thật sự đổi mới. Để phát triển, phải có sự so sánh và đánh giá, và chúng ta đang thiếu các chuyên gia am hiểu sâu về lĩnh vực đảm bảo chất lượng, thiếu các chuẩn mực quốc tế như TQM, EFQM, ISO… dù các chuẩn mực này đã rất phổ biến ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới. Vì vậy, nền giáo dục đại học ở nước ta cần thiết phải hình thành một hệ thống chiến lược đảm bảo chất lượng. Trong đó, việc đánh giá cấp chương trình mang lại hiệu quả nhanh chóng và thiết thực nhất. Hoạt động này sẽ do các cấp trực tiếp đảm nhiệm (cấp khoa và cấp bộ môn). Thực hiện chương trình đánh giá cấp chương trình có lợi thế là cần ít nguồn lực hơn nhưng lại có tác động trực tiếp đến chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó, khi một đơn vị đào tạo có được nhiều chương trình chất lượng cao, đạt được những tiêu chí kiểm định thì việc đánh giá toàn đơn vị sẽ được thực hiện dễ dàng hơn.

Chính sách giáo dục của Hoa Kỳ đã chỉ 5 tác động tích cực của việc xếp hạng đối với các trường đại học, đó là: Cải thiện quá trình ra quyết định dựa trên số liệu (data – based decision making); Thúc đẩy việc đo lường các yếu tố tạo ra sự thành công của nhà trường; Cải tiến thực tiễn giảng dạy và học tập; Xác định và nhân rộng các chương trình đào tạo ưu tú; Tăng cường sự hợp tác giữa các trường đại học. Lợi ích quan trọng của việc cải cách này là không đòi hỏi cao nguồn lực vật chất mà chỉ đòi hỏi sự tự ý thức, sự đồng lòng của tất cả các bên và thời gian cần thiết để thực hiện những thay đổi đó.

AUN – QA là gì?

PGS.TS Lê Quang Minh đã giới thiệu về bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục AUN – QA. Theo đó, AUN - QA là từ viết tắt của ASEAN University Network - Quality Assurance, là mạng lưới liên kết các trường đại học hàng đầu Đông Nam Á nhằm đẩy mạnh công tác đảm bảo chất lượng bên trong các trường đại học. AUN – QA đưa ra sáng kiến đánh giá chất lượng giáo dục đại học theo những tiêu chuẩn chung của khu vực Asean. Bộ tiêu chuẩn của AUN – QA gồm 15 tiêu chuẩn với nhiều tiêu chí, được đánh giá theo 7 mức từ thấp đến cao:  Không làm gì; Lập kế hoạch; Có kế hoạch, nhưng không có minh chứng việc thực hiện; Kế hoạch được thực hiện; Thực hiện hiệu quả; Bài học kinh nghiệm tốt; Đẳng cấp thế giới. Mỗi tiêu chí trong bộ tiêu chuẩn đều có trọng số như nhau, điểm đánh giá của toàn bộ chương trình là điểm trung bình của các tiêu chí. Trong đó, 4.0 là ngưỡng điểm đạt tiêu chuẩn kiểm định chất lượng của AUN.

Bộ tiêu chuẩn này không chỉ tập trung vào những đặc trưng riêng của từng chuyên ngành mà còn đánh giá những điều kiện để đảm bảo chất lượng đào tạo của một chương trình. Đồng thời, bộ tiêu chuẩn này cũng hướng đến những lĩnh vực mà bất kỳ chương trình đào tạo bậc đại học nào cũng có như: chuẩn đầu ra, khung chương trình, giảng viên và sinh viên, cơ sở vật chất, công tác đảm bảo chất lượng… Với việc phân tích các điểm mạnh,yếu của AUN – QA và Việt Nam, PGS.TS Lê Quang Minh đã gợi ý các phương thức tiếp cận, phương thức đánh giá cũng như cách thức khắc phục các điểm yếu.

Triển khai AUN – QA như thế nào?

Trong vai trò là Kiểm viên trưởng AUN – QA, PGS.TS Lê Quang Minh đã có những chia sẻ thiết thực về tầm quan trọng của hệ thống đảm bảo chất lượng đến sự phát triển của một trường đại học, cũng như hướng dẫn rõ ràng cách thức áp dụng các bộ tiêu chuẩn đánh giá.

Về mục tiêu, hệ thống đảm bảo chất lượng được thiết kế, xây dựng, và phát triển nhằm hướng đến tính liên tục trong đánh giá, đo lường, kiểm soát, duy trì và cải thiện chất lượng các hoạt động chính yếu của nhà trường như: học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Trong quá trình triển khai, hệ thống đảm bảo chất lượng phải hướng đến đáp ứng tốt sứ mệnh, tầm nhìn, các mục tiêu chiến lược của nhà trường và đáp ứng tốt yêu cầu của các bên liên quan.

Trong bài báo cáo, PGS.TS Lê Quang Minh đã tập trung trình bày và phân tích các yếu tố cấu thành chiến lược đảm bảo chất lượng đại học, gồm 7 điểm: (1) Tập trung cấp chương trình, (2) Cơ cấu tổ chức, (3) Chuẩn hóa các hoạt động, (4) Hậu kiểm định, (5) Các chương trình tiên tiến, (6) Các chương trình không chính quy, (7) Vai trò của các trung tâm và các đơn vị. Trong đó, điều kiện tiên quyết để chiến lược thành công là phải được sự quan tâm sâu sát của lãnh đạo nhà trường, tăng cường theo hướng tập trung sẽ tốt hơn là thêm chức năng vào trung tâm đảm bảo chất lượng. Ngoài ra, tại các đơn vị trong trường cần có sự chuyên trách hóa, đồng thời nâng cao năng lực của các đơn vị trong toàn trường, đáp ứng tốt các nguồn lực về con người, thời gian và ngân sách.

Kết thúc bài báo cáo chuyên đề, PGS.TS Lê Quang Minh nhấn mạnh, đảm bảo chất lượng là một trọng tâm hàng đầu trong chiến lược của các trường đại học ở Việt Nam trong 5 năm tới. Các trường đại học phải chủ động thiết kế một hệ thống đánh giá kiểm định thích hợp với chiến lược phát triển, trong đó các công việc cần triển khai kiểm định quan trọng hơn kết quả kiểm định. Ngoài ra, cần chú trọng việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đơn vị đào tạo có kinh nghiệm và các tổ chức quốc tế, chuẩn bị tốt đội ngũ và các đề án triển khai hệ thống đảm bảo chất lượng.

Nói về tiềm lực của Trường Đại học Thủ Dầu Một, PGS.TS Lê Quang Minh nhận xét: Trường Đại học Thủ Dầu Một tuy còn non trẻ nhưng đã đi đúng hướng trong chiến lược phát triển về công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học; lãnh đạo Nhà trường và đội ngũ cán bộ giảng viên có tâm huyết trong việc xây dựng trường vươn đến các chuẩn mực quốc tế. Đây là những điều kiện rất thuận lợi cho việc tiến hành xây dựng một hệ thống chiến lược đảm bảo chất lượng, là cơ sở để hình thành lộ trình phát triển chương trình đào tạo theo các chuẩn mực của Bộ tiêu chuẩn AUN – QA.

BBT